دیسک ترمز

در هر خودرویی، اجزای مختلفی برای کنترل و ایمنی بهتر در کنار هم قرار گرفته‌اند که عملکرد صحیح آن‌ها می‌تواند به‌طور مستقیم بر رانندگی و تجربه کاربری تاثیرگذار باشد. یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین اجزای هر خودرو و ماشین سنگین، دیسک ترمز است. این قطعه نه‌تنها برای توقف خودرو ضروری است بلکه یکی از ارکان اصلی سیستم ترمز محسوب می‌شود و در سیستم‌های مختلف خودرو از جمله ترمز چرخ‌های جلو و عقب به کار می‌رود.

در ادامه این مقاله، به توضیحاتی جامع در مورد انواع دیسک ترمز، عملکرد و مواد سازنده آن خواهیم پرداخت تا در صورت نیاز به خرید دیسک ترمز برای خودروی خود، اطلاعاتی مفید و کاربردی در اختیار داشته باشید.

دیسک ترمز چیست؟

دیسک ترمز یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو است که وظیفه توقف خودرو را برعهده دارد. این قطعه معمولاً به‌صورت دایره‌ای شکل طراحی می‌شود و به همراه چرخ‌های خودرو می‌چرخد. هنگامی که پدال ترمز فشار داده می‌شود، لنت‌های ترمز به دیسک ترمز فشار می‌آورند و اصطکاک ایجاد می‌شود که منجر به کاهش سرعت و در نهایت توقف کامل خودرو می‌گردد. این فرآیند، به‌طور مستقیم در ایمنی رانندگی تاثیرگذار است. دیسک‌های ترمز معمولاً از مواد مقاوم مانند فولاد ضد زنگ، چدن یا آلومینیوم ساخته می‌شوند تا در برابر فشار و حرارت بالا مقاومت کنند. دیسک‌های ترمز در خودروهای مدرن معمولاً در چرخ‌های جلو و عقب نصب می‌شوند، در حالی که در برخی از مدل‌های قدیمی‌تر، این نوع سیستم ترمز تنها در چرخ‌های جلو وجود داشته است.

عملکرد دیسک ترمز

عملکرد دیسک ترمز به‌طور مستقیم به ایجاد اصطکاک بین لنت‌های ترمز و دیسک مربوط می‌شود. هنگامی که پدال ترمز فشرده می‌شود، لنت‌ها به دیسک فشار وارد می‌آورند و این اصطکاک باعث کاهش سرعت چرخ‌ها و در نهایت توقف خودرو می‌شود. بنابراین، هرچه دیسک ترمز و لنت‌ها در تماس بهتری باشند، عملکرد ترمز بهبود می‌یابد و توانایی توقف سریعتر و کارآمدتر خودرو فراهم می‌شود. یکی از ویژگی‌های دیسک ترمز این است که به‌طور هم‌زمان با چرخ‌های خودرو می‌چرخد. این ویژگی به این معنا است که اگر دیسک ترمز متوقف شود، چرخ‌ها نیز متوقف خواهند شد و خودرو به حالت ایستاده درمی‌آید. این عملکرد به‌ویژه در مواقع اضطراری و هنگام نیاز به توقف سریع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

جنس دیسک‌های ترمز و تاثیر آن در عملکرد

دیسک‌های ترمز از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. یکی از بهترین مواد برای ساخت دیسک‌های ترمز، فولاد ضد زنگ است که به‌خاطر مقاومت بالا در برابر خوردگی و حرارت، عمر طولانی‌تری دارد. این ماده می‌تواند در شرایط مختلف آب و هوایی، از جمله بارش باران و دماهای بالا، عملکرد خوبی از خود نشان دهد.

چدن و آلومینیوم نیز به‌عنوان مواد دیگری در تولید دیسک ترمز استفاده می‌شوند. چدن از قدرت بالایی در جذب گرما برخوردار است و می‌تواند حرارت زیادی را که به‌دلیل اصطکاک ایجاد می‌شود، دفع کند. آلومینیوم نیز به‌خاطر وزن سبک‌تر، در برخی از خودروهای سبک‌تر یا ورزشی به کار می‌رود. مهم‌ترین ویژگی جنس دیسک ترمز این است که باید در برابر اصطکاک و فشار ایجاد شده مقاوم باشد و به‌راحتی دچار آسیب یا فرسایش نشود. به همین دلیل، استفاده از مواد با کیفیت و مناسب برای هر نوع خودرو و شرایط رانندگی اهمیت زیادی دارد.

انواع دیسک ترمز

دیسک ترمزها به‌طور کلی در انواع مختلفی تولید می‌شوند که بسته به نیاز و عملکرد خودرو انتخاب می‌شوند. برخی از این انواع عبارتند از:

1. دیسک ترمز تخت (Solid Brake Disc): این نوع دیسک ترمز ساده‌ترین نوع است و از یک قطعه متصل به‌صورت صاف ساخته می‌شود. این نوع معمولاً در خودروهای معمولی یا سبک استفاده می‌شود.
2. دیسک ترمز مشبک (Ventilated Brake Disc): این دیسک‌ها به دلیل داشتن سوراخ‌های متعدد در داخل خود، امکان تهویه بهتر و کاهش حرارت را فراهم می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که دیسک در برابر حرارت زیاد مقاوم‌تر باشد و عملکرد بهتری داشته باشد.
3. دیسک ترمز کربنی (Carbon Brake Disc): این نوع دیسک‌ها معمولاً در خودروهای مسابقه‌ای و خودروهای با عملکرد بالا استفاده می‌شوند. کربن به‌دلیل ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود مانند مقاومت بالا در برابر حرارت، از مواد محبوب برای ساخت دیسک ترمزهای پیشرفته است.

دیسک فلزی

دیسک فلزی یکی از پرکاربردترین انواع دیسک ترمز در خودروها است که به دلیل قیمت مناسب و عملکرد قابل‌قبول، به‌طور گسترده در خودروهای سبک و سنگین استفاده می‌شود. این دیسک‌ها از مواد مختلفی همچون آهن، فولاد و ترکیبات چدنی ساخته می‌شوند. انتخاب متریال دقیق برای دیسک فلزی، به عواملی مانند نوع خودرو، شرایط محیطی و نیازهای حرکتی بستگی دارد.

ویژگی‌های دیسک فلزی

1. مقاومت حرارتی:
   
   دیسک‌های فلزی به‌طور خاص برای تحمل دماهای بالا طراحی شده‌اند. در حین ترمزگیری‌های مکرر، اصطکاک میان دیسک و لنت گرمای زیادی تولید می‌کند که دیسک فلزی باید آن را جذب و پخش کند.
2. طول عمر:
   
   اگرچه دیسک‌های فلزی دوام خوبی دارند، اما در شرایط خاص، مانند مناطق گرم و خشک یا رانندگی‌های پرفشار، ممکن است دچار فرسایش سریع‌تری شوند.
3. وزن:
   
   دیسک فلزی به دلیل ساختار چدنی یا فولادی خود وزن بیشتری نسبت به دیسک‌های سرامیکی دارد، که می‌تواند تأثیر کمی روی عملکرد کلی خودرو داشته باشد، اما هزینه پایین‌تر آن مزیت بزرگی محسوب می‌شود.
4. کارایی در شرایط مرطوب:
   
   دیسک فلزی در مواجهه با شرایط مرطوب، عملکرد خوبی دارد اما ممکن است به دلیل وجود رطوبت، به‌مرور زمان دچار زنگ‌زدگی شود. برای کاهش این مشکل، برخی دیسک‌ها با پوشش‌های ضدزنگ عرضه می‌شوند.

مزایای دیسک فلزی

• قیمت مناسب:
  
  دیسک‌های فلزی به دلیل فرآیند ساخت ساده‌تر و استفاده از مواد ارزان‌تر، نسبت به دیسک‌های سرامیکی یا کربنی مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.
• قابلیت تعمیر و نگهداری آسان:
  
  تعویض یا تعمیر دیسک‌های فلزی راحت‌تر است و هزینه کمتری برای تعمیرات دارد
• تنوع در ساخت:
  
  دیسک‌های فلزی در انواع مختلفی مانند دیسک ساده، سوراخ‌دار و شیار‌دار تولید می‌شوند که هرکدام برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند.

معایب دیسک فلزی

1. فرسایش سریع‌تر در برابر فشار زیاد:
   
   در خودروهایی که به شتاب‌گیری و ترمزگیری مکرر نیاز دارند، دیسک فلزی ممکن است سریع‌تر فرسوده شود.
2. گرمایش بالا:
   
   در هنگام رانندگی‌های پرفشار، این دیسک‌ها به سرعت داغ می‌شوند و ممکن است به کاهش کارایی ترمز منجر شوند.
3. وزن بالا:
   
   وزن بالای دیسک‌های فلزی در مقایسه با دیسک‌های سبک‌تر، ممکن است کمی روی مصرف سوخت و شتاب خودرو تأثیر بگذارد.

برندهای معروف تولیدکننده دیسک فلزی

نکات نگهداری دیسک فلزی

1. تعویض به موقع لنت‌ها:
   
   لنت‌های ترمز فرسوده می‌توانند آسیب جدی به دیسک وارد کنند.
2. بررسی دوره‌ای دیسک:
   
   ترک‌خوردگی یا تغییر شکل دیسک باید سریعاً شناسایی و رفع شود.
3. تمیزکاری منظم:
   
   زدودن گرد و غبار و ذرات از روی دیسک، از زنگ‌زدگی و کاهش کارایی آن جلوگیری می‌کند.
4. انتخاب لنت‌های باکیفیت:
   
   استفاده از لنت‌های ترمز مناسب می‌تواند عمر دیسک فلزی را افزایش دهد.

اهمیت استفاده از دیسک ترمز

دیسک ترمز یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم ترمز خودرو است که در عملکرد کلی آن تاثیر زیادی دارد. بدون دیسک ترمز، خودرو قادر به توقف یا کاهش سرعت در شرایط اضطراری نخواهد بود. این قطعه در هر نوع خودرو، از خودروهای سبک گرفته تا ماشین‌های سنگین، نقش کلیدی ایفا می‌کند. یکی از دلایلی که دیسک‌های ترمز در مقایسه با دیگر انواع ترمزها، مانند ترمزهای کاسه‌ای، محبوب‌تر هستند، عملکرد بهتر آنها در شرایط مختلف است. این ترمزها در شرایط آب و هوایی متفاوت، مسیرهای پیچ‌درپیچ و همچنین در سرعت‌های بالا عملکرد بهتری دارند. به‌ویژه در شرایطی که نیاز به توقف‌های سریع است، دیسک‌های ترمز می‌توانند به‌طور موثری از ایمنی راننده و سرنشینان خودرو محافظت کنند.

دیسک چرخ کجاست؟

دیسک ترمز یکی از اجزای کلیدی سیستم ترمز خودرو است که مستقیماً روی چرخ‌ها نصب می‌شود و نقش اساسی در توقف خودرو ایفا می‌کند. این قطعه بر روی بلبرینگ‌های هر چرخ قرار دارد و به‌عنوان یکی از اجزای متحرک سیستم چرخ شناخته می‌شود. با توجه به موقعیت نصب، دیسک ترمز با سرعتی برابر با سرعت رینگ و لاستیک می‌چرخد. وقتی راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، لنت‌های ترمز با سطح دیسک تماس پیدا می‌کنند و این اصطکاک باعث کاهش سرعت دیسک و در نتیجه کاهش سرعت چرخ‌های خودرو می‌شود. دیسک ترمز دارای دو سطح ماشین‌کاری شده است و با استفاده از دو پیچ و یک مهره مرکزی، در مقابل لنت‌ها و روی بلبرینگ‌ها نصب می‌شود. عملکرد آن به گونه‌ای است که با فشار دادن پدال توسط راننده، لنت‌ها به دیسک فشار می‌آورند و اصطکاک ایجاد شده، انرژی جنبشی خودرو را کاهش داده و آن را متوقف می‌کند.

دیسک ترمز چگونه کار می‌کند؟

برای درک نحوه عملکرد دیسک ترمز، ابتدا باید محل نصب آن را در سیستم خودرو بشناسیم. دیسک ترمز روی قطعه‌ای به نام روتور نصب می‌شود که به وسیله پیچ و مهره به چرخ‌ها متصل است. روتور قطعه‌ای متحرک است که با چرخش چرخ‌ها حرکت می‌کند. در این فرایند، دیسک ترمز ابتدا نقشی ایفا نمی‌کند تا زمانی که راننده ترمز را فشار دهد. هنگامی که پدال ترمز فشار داده می‌شود، لنت‌ها با سطح دیسک تماس می‌گیرند و انرژی جنبشی ناشی از حرکت خودرو را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کنند. این تبدیل انرژی باعث کاهش سرعت خودرو و در نهایت توقف آن می‌شود.

انواع دیسک ترمز

با توجه به تفاوت‌های عملکردی خودروها، دیسک‌های ترمز نیز در انواع مختلفی تولید می‌شوند:

1. دیسک ترمز معمولی یا آهنی:
   
   این نوع دیسک دوام کمتری دارد و در شرایط آب‌وهوایی گرم و خشک زودتر فرسوده می‌شود.
2. دیسک خنک‌شونده:
   
   این دیسک‌ها دارای شیارهایی برای خنک‌کردن هستند و با کاهش گرما، طول عمر بیشتری دارند.
3. دیسک سوراخ‌دار:
   
   این نوع دیسک با دفع گازها و ذرات ناشی از اصطکاک، فشار وارد بر سیستم ترمز را کاهش می‌دهد.
4. دیسک شیار‌دار:
   
   مشابه دیسک سوراخ‌دار عمل می‌کند، اما گازهای تولید شده را از طریق شیارهای موجود در محیط پراکنده می‌کند.
5. دیسک مختلط:
   
   دیسکی که ترکیبی از شیار و سوراخ دارد و عملکرد بهینه‌تری ارائه می‌دهد.

تفاوت دیسک ترمز در خودروهای سبک و سنگین

اگرچه خودروهای سنگین شتاب کمتری دارند، وزن بالای آن‌ها نیازمند دیسک‌های قوی‌تری است. در خودروهای سنگین، دیسک‌ها معمولاً از جنس آلیاژهای مقاوم‌تر مانند پلیمرهای کربنی و چدن ساخته می‌شوند که تحمل بیشتری در برابر فشار و گرما دارند. هرچه خودرو مدرن‌تر باشد، دیسک‌های به‌کار رفته در آن نیز پیشرفته‌تر و کارآمدتر هستند.

خرابی دیسک ترمز و عواقب آن

خرابی دیسک ترمز می‌تواند یکی از خطرناک‌ترین مشکلات در خودرو باشد. اگرچه دیسک‌ها معمولاً از مقاومت بالایی برخوردارند، اما برخی عوامل می‌توانند باعث فرسایش یا خرابی آن‌ها شوند:

1. ترمز گرفتن مداوم:
   
   استفاده بیش‌ازحد از ترمز به‌ویژه در شرایط دشوار رانندگی می‌تواند دیسک را داغ و فرسوده کند.
2. عدم تعویض به‌موقع لنت ترمز:
   
   لنت‌های کهنه یا بی‌کیفیت باعث وارد شدن فشار اضافی به دیسک می‌شوند.
3. استفاده از قطعات نامرغوب:
   
   استفاده از دیسک یا لنت‌های نامرغوب منجر به کاهش کارایی و عمر مفید سیستم ترمز می‌شود.

افزایش بیش از حد دمای دیسک می‌تواند باعث تغییر شکل آن شود. این تغییر شکل موجب کاهش کارایی لنت‌ها، خراشیدگی سطح دیسک و در نهایت اختلال در کل سیستم ترمز خواهد شد. به همین دلیل، استفاده از قطعات باکیفیت و مراقبت صحیح از سیستم ترمز ضروری است.

خریدی مطمئن با مانا ترمز…