اگر به مطالعه قطعات و سیستم‌های فنی خودرو علاقه‌مند باشید، حتما متوجه شده‌اید که بسیاری از اجزای خودرو، برای راحتی و آسایش راننده طراحی شده‌اند و هدف اصلی آن‌ها کاهش فشار از روی راننده و تسهیل فرآیند رانندگی است. در حقیقت، فلسفه طراحی بسیاری از قطعات ریز و به‌ظاهر ساده زیر کاپوت خودرو، رفع مشکلات و پیچیدگی‌های رانندگی است. یکی از این قطعات که به‌طور ویژه نقش تسهیل‌کننده در رانندگی ایفا می‌کند، بوستر ترمز است. با وجود اینکه این قطعات معمولاً توجه زیادی را به خود جلب نمی‌کنند، اما “بوستر” یکی از اسامی شناخته‌شده‌ای است که بسیاری از رانندگان معمولاً آن را از زبان تعمیرکاران خودرو شنیده‌اند.
در این مقاله قصد داریم به‌طور دقیق و حرفه‌ای شما را با این قطعه آشنا کنیم و اطلاعات کاملی در مورد عملکرد، انواع و کاربردهای آن ارائه دهیم. پس با ما همراه باشید تا ابتدا توضیح دهیم که بوستر ترمز چیست.
بوستر ترمز چیست؟
بوستر ترمز یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو است. این قطعه به‌ویژه در سیستم‌های ترمز دیسکی کاربرد دارد و در سیستم‌های ترمز کاسه‌ای یا طبلی وجود ندارد. بوستر ترمز یا بوستر خلاء، در ظاهر یک قوطی فلزی سیاه‌رنگ است که معمولاً در پشت موتور و در کنار راننده نصب می‌شود. مکان نصب این قطعه به‌گونه‌ای است که به‌راحتی هنگام باز کردن کاپوت خودرو قابل مشاهده است. عملکرد اصلی این قطعه، تقویت نیروی واردشده از سوی راننده به پدال ترمز است. به‌طور کلی، استفاده از بوستر ترمز موجب می‌شود تا نیاز به فشار زیاد بر پدال ترمز کمتر شود و عملکرد ترمز خودرو سریع‌تر، مؤثرتر و نرم‌تر باشد.
در واقع، هدف از طراحی بوستر ترمز این است که با استفاده از نیروی خلاء ایجادشده توسط موتور خودرو، نیروی پدال ترمز تقویت شده و به سیلندر اصلی ترمز منتقل شود. این به معنای اعمال بیشترین نیروی ترمز با کمترین فشار بر پدال است. به‌این‌ترتیب، عملکرد ترمز نرم‌تر و راحت‌تر خواهد بود. علاوه بر این، بوستر ترمز باعث می‌شود که پدال ترمز در زمان خاموش بودن خودرو سفت و مقاوم باقی بماند.
اجزای بوستر ترمز
در ظاهر، بوستر ترمز به‌عنوان یک قوطی فلزی مشکی‌رنگ شناخته می‌شود، اما درون این قوطی اجزای پیچیده‌ای قرار دارند که با همکاری یکدیگر وظایف مختلف بوستر را به انجام می‌رسانند. این اجزا عبارتند از:
- بدنه: این بخش فلزی است و شامل دو محفظه مجزا به‌نام‌های محفظه فشار ثابت و محفظه فشار متغیر است.
- سوپاپ هوشمند: که به آن سوپاپ کنترل نیز گفته می‌شود و بین دو محفظه بدنه قرار دارد.
- دیافراگم: از جنس لاستیک است و نقش مهمی در عملکرد بوستر ایفا می‌کند.
- سوپاپ یک‌طرفه: این سوپاپ در ارتباط با فضای بیرون بدنه است و به آن سوپاپ هوا نیز گفته می‌شود.
- میله رابط: این میله که از فلز مقاوم ساخته می‌شود، سوپاپ‌ها، فنر برگشت‌دهنده و پیستون بوستر را به هم متصل می‌کند.
- فنر بوستر: وظیفه برگشت دادن پیستون را بر عهده دارد.
- پیستون بوستر: این بخش فشار ناشی از هوای ورودی را بر دیافراگم وارد می‌کند.
در میان این اجزا، میله رابط اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که وظیفه برقراری ارتباط بین پیستون سیلندر اصلی و پدال ترمز را بر عهده دارد. این میله از میانه بوستر عبور کرده و شامل بخش‌های مختلفی مانند دسته پیستون و دسته پدال می‌شود. سایز بوستر در خودروهای مختلف ممکن است به اندازه‌های ۸، ۹ یا ۱۰ اینچ باشد که به‌طور معمول با سایز پمپ ترمز هماهنگ می‌شود.
نحوه عملکرد بوستر ترمز
بوستر ترمز همان‌طور که از نام دیگرش، یعنی “بوستر خلاء”، پیداست، برای عملکرد خود نیاز به فضای خلاء دارد. این خلاء معمولاً از طریق منیفولد گاز موتورهای احتراق داخلی بنزینی فراهم می‌شود. این خلاء توسط یک شیلنگ به نام “شیلنگ خلاء” از موتور به بوستر منتقل شده و در محفظه فشار ثابت بوستر که پشت دیافراگم قرار دارد، ذخیره می‌شود. در موتورهای دیزلی، خلاء مورد نیاز توسط پمپ خلاء از موتور به بوستر ارسال می‌شود.
زمانی که پدال ترمز فشرده می‌شود، میله رابط سوپاپ هوا را باز کرده و به‌این‌ترتیب اجازه می‌دهد که هوای بیرون وارد محفظه فشار متغیر شود. این هوای ورودی باعث ایجاد اختلاف فشار در دو سوی دیافراگم می‌شود. به‌این‌ترتیب، فشار واردشده از یک سمت دیافراگم به‌وسیله پیستون بر میله رابط اثر گذاشته و باعث انتقال فشار به سیلندر اصلی ترمز می‌شود. به‌محض رها شدن پدال ترمز، فنر برگشت‌دهنده پیستون را به حالت اولیه باز می‌گرداند و فرآیند به‌طور طبیعی متوقف می‌شود.
انواع بوستر ترمز
بوستر ترمز معمولاً در دو نوع اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- بوستر مستقیم: در این نوع، فشار پدال ترمز مستقیماً به بوستر منتقل می‌شود.
- بوستر غیرمستقیم: در این نوع، فشار وارده به پدال ابتدا به پمپ ترمز منتقل شده و سپس از طریق روغن ترمز به بوستر ارسال می‌شود.
علاوه بر این، نوع دیگری از بوستر به نام “بوستر دو پیستونه” وجود دارد که بیشتر در خودروهای پیشرفته‌تر با سرعت‌های بالاتر استفاده می‌شود. این نوع بوستر دارای دو محفظه فشار ثابت و دو محفظه فشار متغیر است که توسط دو پیستون و دو دیافراگم از هم جدا می‌شوند. این طراحی باعث افزایش قدرت و همچنین کاهش ابعاد بوستر می‌شود.
در پایان
در این مقاله، سعی کردیم تا به‌طور جامع پاسخ دهیم به این سوال که بوستر ترمز چیست و چه کاربردهایی دارد. امیدواریم که این توضیحات مفید واقع شده باشد. اگر شما نیز نکاتی اضافی یا تجربیات شخصی در مورد این قطعه دارید لطفاً آن‌ها را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.