خودروها به عنوان سیستم‌های پیچیده‌ای از اجزای مکانیکی و الکتریکی، نیاز به حفاظت ویژه‌ای دارند تا عملکرد آن‌ها به درستی و بدون نقص ادامه یابد. این حفاظت‌ها عمدتاً توسط فیوزها انجام می‌شود که وظیفه پیشگیری از اتصالات کوتاه و اضافه بار در مدارهای الکتریکی خودرو را بر عهده دارند. در بیشتر خودروها، دو جعبه فیوز وجود دارد که یکی زیر کاپوت و نزدیک به موتور و دیگری در داخل کابین، معمولاً در کنار صندلی راننده یا نزدیکی فرمان قرار دارند. جعبه فیوز زیر کاپوت عمدتاً اجزای اصلی موتور و سیستم‌هایی نظیر واحد کنترل الکتریکی (ECU)، فن خنک‌کننده، سیستم ترمز ABS و باتری را محافظت می‌کند، در حالی که جعبه فیوز داخل کابین، از اجزای مربوط به داخل خودرو مانند شیشه‌های برقی، چراغ‌های داخلی، رادیو، سیستم اطلاعات سرگرمی و چراغ‌های راهنما محافظت می‌نماید. در این مقاله، به بررسی چگونگی عملکرد جعبه فیوز، نحوه عیب‌یابی و تعویض آن پرداخته‌ایم تا بتوانید در مواقع نیاز به راحتی از آن استفاده کنید.

جعبه فیوز خودرو چیست و چه کاربردی دارد؟

جعبه فیوز خودرو مجموعه‌ای از فیوزها، رله‌ها و دیودهایی است که برای حفاظت از مدارهای الکتریکی خودرو در برابر اضافه بار یا اتصال کوتاه به‌کار می‌رود. این جعبه به‌طور مستقیم از باتری خودرو تغذیه می‌شود و سیم‌های آن به اجزای الکتریکی مختلفی که نیاز به محافظت دارند، متصل هستند. اکنون بیایید به بررسی دقیق‌تر اجزای جعبه فیوز بپردازیم:

۱. فیوز

فیوزها از یک سیم هادی تشکیل شده‌اند که در صورت عبور جریان بیشتر از مقدار مشخص شده، می‌سوزد و مدار را قطع می‌کند. این عمل باعث جلوگیری از آسیب به دیگر قطعات الکتریکی می‌شود. برای استفاده صحیح از فیوز، باید مطمئن شویم که فیوز انتخابی متناسب با میزان جریان مدار باشد؛ در غیر این صورت، ممکن است فیوز خیلی زود قطع شود یا مدار آسیب ببیند.

۲. رله

رله‌ها سوئیچ‌هایی هستند که به‌صورت الکتریکی کار می‌کنند و در خودرو برای کنترل و سوئیچ کردن مدارهای مختلف استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، وقتی کولر خودرو را روشن می‌کنید، رله‌ای که در مدار کولر است، جریان برق را از یک سیم‌پیچ عبور داده و مدار را فعال می‌کند. رله‌ها می‌توانند چندین مدار مختلف را کنترل کنند، به همین دلیل برای مواردی مانند کنترل بخاری و چراغ‌های جلو بسیار کاربردی هستند.

۳. دیود

دیودها به‌طور معمول در رله‌ها به‌کار می‌روند و وظیفه دارند جریان DC را تنها در یک جهت عبور دهند. این عمل از ایجاد نوسانات ولتاژی که ممکن است در سیم‌پیچ‌های رله‌ها رخ دهد، جلوگیری می‌کند و عملکرد سیستم را بهبود می‌بخشد.

چرا فیوز خودرو می‌سوزد؟

فیوز خودرو معمولاً زمانی می‌سوزد که جریان زیادی از مدار عبور کند. این جریان زیاد معمولاً به دلیل عملکرد نادرست قطعات الکتریکی یا اضافه بار در مدار رخ می‌دهد. دلایل رایج سوختگی فیوز شامل موارد زیر است:

• سوئیچ‌های معیوب
• سیم‌های معیوب
• مشکلات مکانیکی در موتور
• مشکلات الکتریکی داخلی خودرو

شناسایی فیوز سوخته و تعویض آن

اگر چراغ‌های داخلی خودرو یا فلاشرها کار نمی‌کنند، احتمالاً فیوز سوخته است. در این شرایط، اگر مهارت لازم را دارید، می‌توانید اقدام به تعویض فیوز کنید. در غیر این صورت، توصیه می‌شود به یک متخصص مراجعه نمایید. در صورتی که تصمیم به انجام این کار دارید، مراحل زیر را دنبال کنید:

۱. جعبه فیوز را پیدا کنید

مکان جعبه فیوز در خودرو بسته به مدل خودرو می‌تواند متفاوت باشد. برای اطلاع از مکان دقیق آن، می‌توانید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. معمولاً جعبه فیوز در مکان‌های زیر قرار دارد:

• زیر کاپوت
• زیر داشبورد
• زیر صندلی‌های عقب
• در صندوق عقب

۲. فیوز سوخته را شناسایی کنید

برای شناسایی فیوز سوخته، می‌توانید از دستگاه تست لامپ استفاده کنید. این دستگاه ساده به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید فیوز به درستی کار می‌کند یا نه.

۳. فیوز جدید را جایگزین کنید

پس از شناسایی فیوز سوخته، باید آن را با فیوز جدیدی که مشخصات مشابهی با فیوز قبلی دارد، جایگزین کنید. اطمینان حاصل کنید که فیوز جدید با جریان الکتریکی موجود در مدار متناسب باشد.

فضاهای خالی در جعبه فیوز

جعبه فیوز خودرو معمولاً چند سوکت خالی دارد که می‌توانید در صورت نصب دستگاه جدید یا آپشن‌های اضافی، از آن‌ها استفاده کنید. از این سوکت‌ها همچنین می‌توانید برای نگهداری فیوزهای یدکی استفاده کنید. توجه داشته باشید که هنگام استفاده از این سوکت‌ها، از نقشه جعبه فیوز کمک بگیرید تا از اتصال اشتباه جلوگیری کنید.

مراحل تعویض جعبه فیوز خودرو

اگر نیاز به تعویض جعبه فیوز خودرو دارید، باید مراحل زیر را به دقت دنبال کنید:

۱. باتری را جدا کنید

قبل از هر اقدامی، اطمینان حاصل کنید که موتور خودرو خاموش است و سپس باتری خودرو را از هر دو سر مثبت و منفی جدا کنید. دقت کنید که هنگام انجام این کار از لبه‌های تیز جعبه فیوز آسیب نبینید.

۲. جعبه فیوز را پیدا کنید

معمولاً جعبه فیوز یا زیر کاپوت و در نزدیکی باتری قرار دارد، یا در نزدیکی فرمان خودرو قرار گرفته است. اگر مکان آن را نمی‌یابید، از دفترچه راهنمای خودرو یا اینترنت کمک بگیرید.

۳. درب جعبه فیوز را بردارید

با کشیدن زبانه قفل، درب جعبه فیوز را بردارید و نقشه فیوزها را مشاهده کنید. این نقشه به شما کمک می‌کند تا فیوزهای مربوطه را به درستی شناسایی کنید.

۴. سیم‌ها را از جعبه فیوز جدا کنید

سیم‌ها را به دقت از جعبه فیوز جدا کنید و برای هر سیم برچسب یا علامت‌گذاری کنید تا در آینده بتوانید آن‌ها را دوباره به درستی وصل کنید.

۵. جعبه فیوز جدید را جایگزین کنید

پس از جدا کردن سیم‌ها، جعبه فیوز قدیمی را بردارید و جعبه فیوز جدید را نصب کنید. سپس سیم‌ها را با دقت به جای خود وصل کنید.

۶. باتری را وصل کنید

پس از اتمام مراحل، باتری خودرو را وصل کرده و اطمینان حاصل کنید که همه چیز به درستی کار می‌کند.

سؤالات متداول

۱. آیا جعبه فیوز تمام ماشین‌ها شبیه هم است؟

اگرچه نوع فیوزها در همه خودروها یکسان است، طراحی جعبه فیوز بسته به برند و مدل خودرو می‌تواند متفاوت باشد.

۲. هر خودرو چند جعبه فیوز دارد؟

معمولاً خودروها دو جعبه فیوز دارند: یکی زیر کاپوت برای حفاظت از اجزای موتور و دیگری در داخل کابین برای حفاظت از اجزای الکتریکی داخل خودرو.